Εισαγωγή
Οι Κατακόμβες των Καπουτσίνων του Παλέρμο (επίσης γνωστές ως “Catacombe dei Cappuccini” ή “Κατακόμβες των Καπουτσίνων”) είναι ταφικές κατακόμβες στο Παλέρμο της Σικελίας στη νότια Ιταλία. Σήμερα αποτελούν ένα σχετικά μακάβριο τουριστικό αξιοθέατο της Σικελίας.
Ιστορία του μοναστηριού
Το μοναστήρι των Καπουτσίνων του Παλέρμο ξεπέρασε το αρχικό του νεκροταφείο τον 16ο αιώνα και οι μοναχοί άρχισαν να ανοίγουν κρύπτες κάτω από αυτό. Το 1599 άρχισαν να τους κάνουν μούμιες ξεκινώντας από τον πρόσφατα νεκρό αδελφό Silvestro του Gubbio και τον έβαλαν στις κατακόμβες. Η διαδικασία που ακολουθούνταν είναι η εξής:
Τα σώματα αφυδατώνονταν στα ράφια κεραμικών σωλήνων στις κατακόμβες και μερικές φορές πλύνονταν με ξύδι. Ορισμένα από τα σώματα ήταν βαλσαρισμένα και άλλα κλεισμένα σε κλειστούς θαλάμους και οι μοναχοί διατηρούνταν με την καθημερινή τους ενδυμασία”.
Αρχικά οι κατακόμβες προορίζονταν μόνο για τους νεκρούς. Ωστόσο, στους επόμενους αιώνες θεωρούνταν ως “status symbol” κάποιος να τοποθετηθεί σε αυτές. Στις διαθήκες τους, ζητούσαν να διατηρηθούν με ορισμένα ρούχα ή ακόμα και να τα αλλάζουν σε τακτά χρονικά διαστήματα! Οι ιερείς φορούσαν τα ιερατικά άμφια τους ενώ άλλοι ήταν ντυμένοι σύμφωνα με τη (τότε) σύγχρονη μόδα και οι συγγενείς επισκέπτονταν για να προσεύχονται για τον νεκρό και επίσης να διατηρούν το σώμα σε καλή κατάσταση.
Η ιστορία της Ροζαλία Λομπάρντο
Οι κατακόμβες έκλεισαν επισήμως το 1880, αλλά οι τουρίστες συνέχισαν να τις επισκέπτονται. Οι τελευταίες ταφές έγιναν τη δεκαετία του 1920. Ένας από τους τελευταίους “ενοίκους” που δέχτηκαν ήταν η Ροζάλια Λομπάρντο. Το κοριτσάκι πέθανε από πνευμονία σε ηλικία 2 ετών και ο πατέρας της ζήτησε από τον ταριχευτή Αλφρέντο Σαλάφια να διατηρήσει το σώμα της και το έκανε με μεγάλη επιτυχία! Η μούμια της μικρής Ροζαλίας θεωρείται η πιο καλά διατηρημένη στον κόσμο, καθώς και η εξωτερική εμφάνισή αλλά και τα εσωτερικά όργανα έχουν μείνει σχεδόν άθικτα! Στην προσπάθειά τους να ανακαλύψουν τη μέθοδο ταρίχευσης, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι τα μάτια της μούμιας ανοίγουν μερικά εκατοστά, κατά περιόδους. Δεν είναι λίγοι όμως αυτοί που πίστεψαν ότι η ψυχή της Ροζαλία επέστρεψε στο ταριχευμένο σώμα της, σχεδόν ένα αιώνα μετά το θάνατό της.
Η μέθοδος που χρησιμοποίησε ο Σαλάφια παρέμενε μυστική έως και το 2009, μέχρι τη στιγμή που ο ανθρωπολόγος Ντάριο Πιομπίνο Μασκάλι έμαθε τη διαδικασία απ’ τους απογόνους του ταριχευτή. Σύμφωνα με τον καθηγητή, για τη διαδικασία της βυσαρμόνισης χρησιμοποιήθηκαν:
1) φορμαλίνη, για να σκοτώσει τα βακτήρια, 2) αλκοόλ, για να στεγνώσει το σώμα, 3) γλυκερίνη, για να την κρατήσει από υπερβολική ξήρανση, 4) σαλικυλικό οξύ, για να σκοτώσει μύκητες και το πιο σημαντικό συστατικό, 5) άλατα ψευδαργύρου, για να δώσει την ακαμψία του σώματος.
Επίλογος
Για το ανατριχιαστικό φαινόμενο με τα μάτια της που έχει προβληματίσει πολύ κόσμο, ο Ντάριο Πιομπίνο Μασκάλι εξηγεί: «Είναι μια οφθαλμαπάτη που παράγεται από το φως που φιλτράρεται μέσω των πλευρικών παραθύρων και κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να αλλάξει. Τα μάτια της δεν είναι εντελώς κλειστά. Ποτέ δεν ήταν». Εκατοντάδες άνθρωποι επισκέπτονται τις κατακόμβες της Σικελίας για να θαυμάσουν τη μορφή του νεκρού κοριτσιού με τα μάτια που ανοιγκλείνουν και μοιάζει σαν να κοιμάται. Ίσως αυτό να ήλπιζε και ο πατέρας της όταν αποφάσισε να διατηρήσει το σώμα του παιδιού του αναλλοίωτο μέσα στο χρόνο...