Σήμερα έχουμε τη μεγάλη χαρά να φιλοξενήσουμε τον Jonathan Bright σε μία συνέντευξη που έδωσε στη σελίδα του The Codex Cultus Concept. Μία συνέντευξη με το χέρι στη καρδιά, ας μην μακρυγορούμε λοιπόν και πάμε στον Jonathan Βright.
1) Αγαπητέ Jonathan, καταρχήν σε ευχαριστούμε για την τιμή που κάνεις στην ομάδα μας με αυτήν σου τη συνέντευξη. Είσαι από τους πρώτους στην Ελλάδα που έφεραν την έρευνα του παραφυσικού και το Urban exploration σε σοβαρά στάνταρ σαν αυτά του εξωτερικού. Ποια ήταν για εσένα η κινητήριος δύναμη για να ασχοληθείς με αυτού του είδους την έρευνα;
Με τη σειρά μου, ευχαριστώ για τη φιλοξενία. «Κινητήριος δύναμη» για κάθε αναζήτηση, εξερεύνηση ή έρευνα που κάνω είναι η εσωτερική μου ανάγκη να γνωρίσω όσο μπορώ καλύτερα το μυστήριο της ζωής και της ύπαρξης γενικότερα. Πολλοί πιστεύουν πως οι «υπαρξιακές» ανησυχίες οφείλουν να ξεπερνιώνται κατά το πέρασμα από την εφηβεία, όμως από τη στιγμή που έχουμε κληθεί να συμμετάσχουμε σ’ αυτό το «κοσμικό παιχνίδι», ακόμα και αυτή η ελλιπής έστω εικόνα της πραγματικότητας που συνθέτουμε από όλα όσα γνωρίζουμε την κάθε στιγμή, θεωρώ πως είναι απαραίτητη για τον αυτοπροσδιορισμό της θέσης και του ρόλου μας στον κόσμο. Αυτή λοιπόν ακριβώς η συνειδητοποίηση δεν αφήνει χώρο για συμβιβασμούς, κι έτσι, με κίνδυνο να βρεθώ κλειδωμένος έξω απ’ τον «Παράδεισο» και σαν τον Φάουστ να χάσω κι εγώ την «ψυχή» μου, εξακολουθώ να δίνω ιδιαίτερη προσοχή στη φωνή που με παρακινεί σε διαρκή αναζήτηση και να ακολουθώ (ίσως, ενίοτε και να ανοίγω) αυτά τα λυκοφωτισμένα μονοπάτια, ακόμα κι όταν το μόνο φως που φέγγει εκεί είναι η αντανάκλαση της εσωτερικής φλόγας που συνεχίζει να καίει... Ο δρόμος αυτός είναι συνήθως μοναχικός, αλλά σίγουρα υπάρχουν -και υπήρχαν ανέκαθεν- κι άλλοι που τον έχουν επιλέξει, φυσικά και εδώ, στην Ελλάδα. Δεν ξέρω αν είμαι στ’ αλήθεια τόσο πρωτοπόρος όσο με παρουσιάζεις, σίγουρα υπάρχουν κι άλλοι σύγχρονοι ερευνητές με σημαντικό και πλούσιο έργο στο ενεργητικό τους, όπως υπήρχαν και παλαιότερα κορυφαίοι αναζητητές που έγιναν γνωστοί στο εξωτερικό -τρανό παράδειγμα τον προηγούμενο αιώνα, ο Άγγελος Τανάγρας. 2) Πώς βλέπεις την αντιμετώπιση που έχει το ελληνικό κοινό πάνω στα θέματα του παραφυσικού; Αν και λαός με τεραστία ιστορία και λαογραφία παραμένουμε εγκλωβισμένοι σε ταμπού;
Η Ελλάδα γεωγραφικά αποτελεί έναν τόπο σύγκρουσης Ανατολικών και Δυτικών παραδόσεων. Σ’ εμάς ο Ευρωπαϊκός διαφωτισμός έφτασε με καθυστέρηση, και στην προσπάθεια εξευρωπαϊκισμού του κράτους μετά την απελευθέρωση από τον πολύχρονο τουρκικό ζυγό, θυσιάστηκαν οι «παλιές» αντιλήψεις, με αποτέλεσμα να μετατραπούν οι ίδιες, όπως λες, σε ταμπού, για τις νεότερες γενιές. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που μου έρχεται τώρα στο νου είναι το φαινόμενο και η σχετική παράδοση των «δροσουλιτών» στην Κρήτη. Κατά τη διάρκεια της μεγάλης έρευνας που πραγματοποιήσαμε εκεί με τον φίλο και συνεργάτη Θανάση Βέμπο, γρήγορα διαπιστώσαμε την ύπαρξη κάποιου χάσματος όσον αφορά την στάση προς το συγκεκριμένο θέμα ανάμεσα στις νεότερες και τις παλαιότερες γενιές. Οι πιο νέοι, είχαν αποκοπεί εντελώς από τους «δροσουλίτες» και τους αντιμετώπιζαν ως τοπική παράδοση, μια ιστορία που έλεγαν οι παλιοί, και σχεδόν πάντα αναφέρονταν στον όρο προφυλαγμένοι πίσω απ’την ασπίδα κάποιου μηδιάσματος... Οι παλαιότεροι, αντίθετα, και πολύ περισσότερο εκείνοι που είχαν φτάσει σε μια αρκετά μεγάλη ηλικία, είχαν προσωπικές μαρτυρίες να διηγηθούν και ανεξάρτητα από την όποια ερμηνεία μπορεί να έδιναν, ήταν βέβαιοι πως οι «δροσουλίτες», ακόμα κι αν τις τελευταίες δύο-τρεις δεκαετίες έχουν χαθεί, υπήρξαν ένα πραγματικό φαινόμενο...
Πέρα απ’ αυτό πάντως, νομίζω πως το πρόβλημα που περιγράφεις δεν έχει αποκλειστικά τοπικό χαρακτήρα αλλά, τουλάχιστον σε κάποιον βαθμό, είναι παγκόσμιο. Και προέρχεται κυρίως από τη γενικότερη τάση της εποχής που στρέφεται εναντίον των παραδόσεων ως μέρος της γενικότερης απαξίωσης κάθε κατάλοιπου του «παλαιού κόσμου». Ίσως φταίει η μαζική συσσώρευση των πληθυσμών στις πόλεις, που έχει ως αποτέλεσμα την χαλάρωση των δεσμών που υπήρχαν πάντα με τη φύση και την απομάκρυνση του ανθρώπου απ’αυτήν. Και οι παραδόσεις ήταν άρρηκτα συνδεδεμένες μαζί της. ...Μαγεμένα ρυάκια μέσα στα οποία λούζονται οι «νύμφες» τις φεγγαρόλουστες νύχτες, πανάρχαια δέντρα και σκοτεινά δάση που τη νύχτα κυκλοφορούν κάθε λογής «στοιχειά», ιερά σπήλαια, στοιχειωμένα πηγάδια, «διαβολογέφυρα», τόσες πολλές παραδόσεις που σχετίζονται με τη φύση, και που δυστυχώς τα τελευταία χρόνια πεθαίνουν μαζί της...
Στη χώρα μας, η αστυφιλική αυτή τάση δημιουργήθηκε σε πιο πρόσφατες εποχές, κι έτσι η αντίδραση στα «παλιά» δεδομένα, με την πρόφαση της απαγκίστρωσης από δεισιδαιμονίες που κρατούσαν στάσιμο τον ανθρώπινο νου, φαίνεται μεγαλύτερη. 3) Είσαι γνωστός στο εξωτερικό, αν δεν κάνω λάθος και διόρθωσε με σε παρακαλώ έκανες το μεγάλο σου ξεπέταγμα στο χώρο με μία θρυλική φωτογραφία με το τέρας του Λοχ Νες. Μίλησε μας για αυτό.
Δεν ξέρω αν θα το χαρακτήριζα ακριβώς έτσι, αλλά σίγουρα, η φωτογραφία στο Λοχ Νες, στην οποία πιστεύω πως έχει καταγραφεί το φαινόμενο που έχει δημιουργήσει τον σχετικό θρύλο, έτυχε μεγάλης προβολής από τα διεθνή μέσα. Αυτό ήταν μάλλον αναμενόμενο, αφού το θέμα των «λιμναίων τεράτων» και βέβαια της «Νέσι», που είναι και το διασημότερο, εδώ και πολλές δεκαετίες έχει καθιερωθεί ως ένα από τα κλασικά παγκόσμια μυστήρια. Για μένα ήταν πολύ σημαντικό ότι αποτέλεσε την αφορμή για τη συνεργασία μου με το πιο ιστορικό ίσως περιοδικό του χώρου, Fortean Times, με τη δημοσίευση του σχετικού μου άρθρου σ’ ένα επετειακό τεύχος, που γιόρταζε τα 40 χρόνια κυκλοφορίας του, αλλά και τα 80 χρόνια από τις πρώτες εμφανίσεις της «Νέσι» στην νεότερη εποχή. Με τη συγκεκριμένη φωτογραφία ασχολήθηκαν ακόμα τα μεγαλύτερα sites και blogs του χώρου της αναζήτησης σε όλο τον κόσμο, ενώ αποτέλεσε και αφορμή για την συμμετοχή μου στο Πρώτο Φεστιβάλ Παραφυσικού της Σκωτίας πριν 2 χρόνια, όπου είχα την ευκαιρία να παρουσιάσω και τη δική μου θεωρία/εκτίμηση για τη φύση της «Νέσι» και των λοιπών λιμναίων «τεράτων» -ο τίτλος της παρουσίασης ήταν «Είναι η Νέσι παραφυσικό φαινόμενο;».
(-Περισσότερα σχετικά με την ιστορία της φωτογραφίας και τις δικές μου σχετικές θεωρίες μπορεί κανείς να διαβάσει σε Αγγλικό κείμενο, στο blog όπου ανά διαστήματα δημοσιεύω νέα και ενδεικτικό φωτογραφικό υλικό από τις έρευνες που πραγματοποιώ είτε μόνος, ή με την βοήθεια φίλων, τις οποίες υπογράφουμε με τον τίτλο, Urban Tales... http://jonathan-brights-urban-tales.blogspot.gr/2014/02/my-experience-with-loch-ness-monster_10.html)
Στην Ελλάδα το θέμα είχε μικρότερη προβολή και παρόλο που η είδηση δημοσιεύτηκε από κάποια γνωστά ειδησιογραφικά blogs, νομίζω πως ο κόσμος εδώ εξακολουθεί να με ξέρει περισσότερο από άλλα θέματα που στο παρελθόν έχω αναδείξει (π.χ. για το ζήτημα της «Σκιάς» και το φαινόμενο της «μόρας», σχετικά με το οποίο μέρος μιας παλιάς μου συνέντευξης κάθε τόσο... επαν-ανακαλύπτεται και ανά τακτά διαστήματα κάνει έναν γύρο στα blogs). Στη Σκωτία όμως, το θέμα της «Νέσι» είναι πάντα επίκαιρο κι ενδιαφέρον, σε σημείο που η επιστροφή μου στη χώρα για το Συνέδριο έφτασε να προβληθεί ακόμα και από τον Οργανισμό Τουρισμού (VisitScotland), που δημοσίευσε σχετική ανακοίνωση (press release), και φυσικά τράβηξε το ενδιαφέρον όλων των γνωστών Βρετανικών εφημερίδων που αναδημοσίευσαν τη φωτογραφία...
Πάντως, η σχέση μου με το Λοχ Νες δεν είναι το μόνο θέμα για το οποίο το όνομά μου έχει ακουστεί στο εξωτερικό.
4) Πριν από λίγο καιρό συμμετείχες σε ένα project μαζί με τον παγκοσμίου φήμης Ελληνικής καταγωγής Giorgio Tsoukalos από τις εκπομπές του Ancient Aliens στο History Channel. Μίλησε μας τόσο για την εμπειρία σου αυτή με τον κύριο Tsoukalo αλλά και για το θέμα της συνεργασίας σας.
Η εμπειρία ήταν εξαιρετική και αρκετά χρήσιμη, γιατί είχα την ευκαιρία να συμμετάσχω σε μια πολύ αξιόλογη παραγωγή ενός τόσο μεγάλου καναλιού, και να δω για λίγες μέρες από κοντά πόσο προσεγμένη κι επαγγελματική δουλειά γίνεται όταν υπάρχει σωστός σχεδιασμός που υποστηρίζεται από ένα ικανότατο team και φυσικά, το ανάλογο μπάτζετ. Τα εν λόγω γυρίσματα έγιναν πριν δύο καλοκαίρια στη Σαντορίνη και αφορούσαν ένα τμήμα του πιλοτικού επεισοδίου της σειράς In Search of Aliens, που εξέταζε τον θρύλο της Ατλαντίδας. Εκεί λοιπόν κλήθηκα να ξεναγήσω τον Giorgio στη Θήρα και στα μυστικά της -ένα θέμα που άλλωστε είχα διερευνήσει και πριν από πολλά χρόνια, σε κάποιο πολυσέλιδο άρθρο που είχε δημοσιευτεί στο περιοδικό Strange.
Το κομμάτι που είχε εξ’ αρχής σχεδιαστεί να αφιερωθεί στην Σαντορίνη ήταν μόλις το ένα τρίτο του επεισοδίου, με συνολική διάρκεια 12-13 λεπτά, κι έτσι, παρόλο που τα γυρίσματα στο Ακρωτήρι και την παλιά Θήρα κράτησαν δύο-τρεις μέρες, τελικά χρησιμοποιήθηκε ένα μικρό μέρος απ’ αυτά που είχαμε πει και με πολύ συνοπτικό τρόπο. Ο Giorgio πάντως έδειξε πολύ ευχαριστημένος από τις συζητήσεις μας, κι ομοίως μπορώ να πω πως κι εγώ τον εκτίμησα πολύ περισσότερο ως προσωπικότητα των media, αλλά και ως άνθρωπο, γνωρίζοντάς τον από κοντά. Περισσότερα σχετικά με τη συμμετοχή μου στη σειρά μπορεί κανείς να βρει στο προσωπικό μου blog, Jonathan Bright's Portal, εδώ... http://jonathan-bright-paranormal.blogspot.gr/2015/05/participating-in-h2-series-in-search-of.html
5) Έχεις ταξιδέψει σχεδόν σε όλη την Ευρώπη, από Αγγλία, Τσεχία, Ουγγαρία, Ρουμανία κτλ. Ποιες εμπειρίες σου ερευνητικές σου έμειναν πιο πολύ χαραγμένες από το εξωτερικό και γιατί;
Όλα αυτά τα ταξίδια ήταν πολύ σημαντικά και άφησαν πολύ όμορφη αίσθηση, αφού μέσα απ’ αυτά εκπληρώθηκαν κάποιοι σημαντικοί στόχοι, ή μερικές φορές ακόμα και όνειρα πολλών χρόνων –όπως έγινε με την επίσκεψή μου στο Rosslyn Chapel, ή στο εκπληκτικό κάστρο Eilean Donan και το γειτονικό Νησί του Skye. Τα ταξίδια στη Σκωτία γενικότερα ήταν απίστευτες εμπειρίες, κυρίως επειδή πάντα ένιωθα κάποιον ισχυρό δεσμό να με δένει με τη συγκεκριμένη γωνιά της Ευρώπης. Η διανυκτέρευση και η έρευνα σε κάποιο «στοιχειωμένο» κάστρο του 16ου αιώνα στα Χάιλαντς, η επίσκεψη στα υπόγεια τούνελ του Εδιμβούργου, η νυχτερινή και αρκετά ατμοσφαιρική περιήγηση στο παλιό νεκροταφείο του Μπολέσκιν, στο Λοχ Νες, κάτω ακριβώς από το θρυλικό ομώνυμο σπίτι που κάποτε ανήκε στον Άλιστερ Κρόουλι, και αργότερα στον Τζίμυ Πέιτζ… Όλα αυτά έχουν αφήσει όχι μόνο φοβερές εντυπώσεις βαθιά χαραγμένες μέσα μου, αλλά και μερικά σημαντικά ντοκουμέντα που καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια των ερευνών. Βέβαια μεγάλη ικανοποίηση άφησε η έρευνα και στο άλλο θρυλικό σπίτι του Κρόουλι, στο ερειπωμένο «Αβαείο του Θελήματος», στην Σικελία, ίσως επειδή μέχρι την τελευταία στιγμή δεν γνωρίζαμε σίγουρα αν θα βρίσκαμε τρόπο να μπούμε, και τελικά καταφέραμε να βρούμε δίοδο και έστω και για λίγο ν’ αφουγκραστούμε έναν χώρο με τόσο ιδιαίτερη ιστορία...
Θυμάμαι ακόμα την ένταση με την αρκετά ανεβασμένη αδρεναλίνη, ένα βράδι που με τη Μαρία Καλφοπούλου, βρεθήκαμε να εξερευνούμε μόνοι, και με μόνο φως το φλας των φωτογραφικών μας μηχανών, τις υπόγειες στοές κάτω από τον λόφο όπου ήταν χτισμένο ένα παλιό και, σύμφωνα με τις παραδόσεις επίσης «στοιχειωμένο» Καστέλλο, σε ένα προάστιο της Ρώμης. Ή, τη διανυκτέρευσή μας στο εξίσου ιστορικό και ατμοσφαιρικό ξενοδοχείο, U Prince, ένα κτίριο του 12ου αιώνα, στο κέντρο της παλιάς πόλης της Πράγας -που όπως ξέρω άλλωστε, κι εσύ γνωρίζεις καλά... Αλλά και οι εξορμήσεις στη Ρουμανία ήταν πολύ σημαντικές. Η μεταμεσονύκτια έρευνα που έκανα πριν από μερικά χρόνια στο πανέμορφο κάστρο Κόρβιν -εκεί που λέγεται πως είχε κάποτε μείνει φυλακισμένος ο διάσημος, Βλαντ. Πιο πρόσφατα, η περιήγησή μας ακόμα και σε μη επισκέψιμους χώρους, μετά το κλείσιμο των πυλών του θρυλικού Μπραν, όταν πλέον το κάστρο έμεινε ήρεμο και άδειο από τους τουρίστες... Ή, ακόμα η βραδινή μας έρευνα στο μυστηριώδες δάσος Hoia Baciu, -που μου χάρισε και ένα αρκετά ενδιαφέρον αναμνειστικό-, την τελευταία φορά που επισκεφτήκαμε την Τρανσυλβανία, τον περασμένο Μάιο…
Ξέρεις, ορισμένα από αυτά τα μέρη ίσως κάποια στιγμή στο μέλλον να μην υπάρχουν (–όπως για παράδειγμα το σπίτι στο Μπολέσκιν, που λέγαμε πριν, που τον περασμένο χειμώνα δυστυχώς έπεσε θύμα πυρκαγιάς από άγνωστη αιτία...), επομένως ένας επί πλέον λόγος για να νιώθουμε ικανοποιημένοι είναι πως όλα αυτά προλάβαμε να τα δούμε από κοντά και να ζήσουμε –ή και να κρατήσουμε- κάτι από την ατμόσφαιρά τους... 6) Φυσικά η ίδια ερώτηση αλλά τώρα όσον αφορά την Ελλάδα. Έχεις τρομάξει ποτέ τόσο που να είπες τι κάνω εδώ;
Χμμμ, αυτό πρέπει να το έχω πει κάνα-δυό φορές, αλλά νομίζω μάλλον από αγανάκτηση, και δεν αφορούσε κάποιο συγκεκριμένο μέρος, αλλά μάλλον τη χώρα (-για να μην πω τον...πλανήτη-) γενικότερα!... Αλλά για να σου απαντήσω σοβαρά, όχι, δεν θυμάμαι να έχω τρομάξει πουθενά σε τέτοιο βαθμό. Μερικές φορές μπορεί να έχω ακούσει μέσα μου να χτυπούν καμπανάκια, αλλά αυτό είχε να κάνει με την παρουσία άλλων ατόμων στο χώρο, κι όχι κάποιας παράξενης ενέργειας... Γενικά τα «παραφυσικό» δεν με τρομάζει και θα θεωρούσα ανόητο να φύγω βιαστικά από έναν χώρο με έντονη ατμόσφαιρα, επειδή θα παρουσίαζε αυξημένη δραστηριότητα, αφού τέτοια φαινόμενα είναι που προσδοκώ να ζήσω και να καταγράψω κατά τη διάρκεια αυτών των ερευνών...
Πάντως, όσο μίζερη και καταθλιπτική κι αν είναι η κατάσταση σήμερα στην χώρα μας, η Ελλάδα παραμένει πλούσια σε πανέμορφα μέρη γεμάτα ιστορία και παραδόσεις, και αρκετά απ’αυτά έχουν επίσης αφήσει έντονα χαραγμένες εμπειρίες, κυρίως σε σημεία με τα οποία κατά τη διάρκεια της παρουσίας μου εκεί, νομίζω πως, σε κάποιο βαθμό, κατάφερα να επικοινωνήσω... Όπως στο Λοβοκομείο στη Χίο, που είναι και ο τόπος καταγωγής μου, ή στο Φραγκοκάστελλο στην Κρήτη -από την οποία έχω επίσης ρίζες... Και πώς να μην είναι χαραγμένη μέσα μου η αίσθηση να βρίσκομαι καθισμένος στη μέση του κάστρου, μόνος, κάτω απ’ τα άστρα, σχεδόν μέχρι το τέλος της νύχτας, που έπρεπε για λίγο να φύγω και να επιστρέψω με τους υπόλοιπους της παρέας, για να περιμένουμε το ξημέρωμα (μεταφορικά και κυριολεκτικά) στις επάλξεις...
Αλλά όπως ανέφερα και νωρίτερα, όλες οι επισκέψεις και οι έρευνες σε χώρους που μέχρι εκείνη τη στιγμή είχαν υπάρξει σημαντικοί στόχοι έχουν αφήσει πολύ καλές αναμνήσεις. Και είναι πραγματικά πολλά αυτά τα μέρη, αλλά ευτυχώς υπάρχουν πάντα και νέοι στόχοι που περιμένουν τη σειρά τους να εκπληρωθούν. 7) Στην Ελλάδα θεωρείσαι ένας από τους κορυφαίους αν όχι ο κορυφαίος αστικός ερευνητής . Τι σημαίνει για σένα το ‘urban exploration’ και τι το ‘paranormal investigation’. Θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να εξηγήσεις στο κοινό μας τις διαφορές τους αλλά και πού συμβαδίζουν αυτά τα δύο.
Ίσως ο χαρακτηρισμός να είναι λίγο υπερβολικός. Με την έρευνα του παραφυσικού ασχολούμαι αρκετές δεκαετίες τώρα, ενώ με την αστική εξερεύνηση κυρίως τα τελευταία 5-6 χρόνια.
Αυτό που αποκαλείς ‘paranormal investigation’, δηλαδή η έρευνα του «παραφυσικού», για μένα έχει να κάνει με τη διερεύνηση θρύλων, παραδόσεων και μαρτυριών σχετικά με αινιγματικά φαινόμενα, που με τα σημερινά δεδομένα δεν μπορούν να εξηγηθούν επαρκώς. Τονίζουμε το «σημερινά δεδομένα», γιατί αυτά αλλάζουν συνεχώς – η ρευστή πραγματικότητα, που λέγαμε πριν. Ουσιαστικά ο διαχωρισμός «φυσικού» και «παραφυσικού» έχει παροδικό χαρακτήρα και πρέπει να θυμόμαστε πάντα πως είναι καθαρά ανθρώπινη επινόηση. Στο σύμπαν δεν υπάρχει κάποια σαφής διαχωριστική γραμμή που να διχοτομεί τον κόσμο και να τον διαχωρίζει σε «φυσικό» και «παραφυσικό». Υπάρχουν ωστόσο φαινόμενα που κινούνται ακριβώς στα όρια της λογικής και της γνώσης που έχει γίνει αποδεκτή επιστημονικά, τα οποία ενώ γίνονται αντιληπτά, μερικές φορές μάλιστα επί σειρά αιώνων ή και χιλιάδων χρόνων, δεν μπορούν να επιβεβαιωθούν πειραματικά, και ερμηνεύονται μόνο παροδικά από την Παράδοση, ή μερικώς από την επιστήμη, πάντοτε μέσα στο πνεύμα της εκάστοτε εποχής (με θεωρίες που μεταγενέστερα συνήθως αναιρούνται), ενώ εξακολουθούν να παραμένουν καλυμμένα από ένα –γοητευτικό- πέπλο μυστηρίου.
Το ‘urban exploration’ ή Urbex («αστική εξερεύνηση») αφορά την εξερεύνηση εγκαταλελειμμένων χώρων, όπως σανατορίων, ψυχιατρικών κλινικών και λοιπών νοσοκομείων, παλαιών ξενοδοχείων, εργοστασίων, κατοικιών, φυλακών ή και άλλων κτισμάτων, την περιήγηση μέσα σ’ αυτούς, και ίσως την φωτογραφική αποτύπωση ή ακόμα και την χαρτογράφησή τους.
Συνήθως οι χώροι αυτοί φαίνονται σαν «κακοφωνία» μέσα στο περιβάλλον τους, αφού η πολύχρονη εγκατάλειψη έχει αφήσει χαραγμένα πάνω τους τα χαρακτηριστικά της σημάδια κι αυτό τους προσδίδει μια τρομακτική, μελαγχολική ή και καταθλιπτική, όψη... Αυτό, κατά μια έννοια, κάνει την είσοδο σ’ αυτούς να μοιάζει «απαγορευμένη», ακόμα κι όταν δεν είναι περιφραγμένοι -όπως συμβαίνει συχνά. Άλλωστε υπάρχει πάντα ο σοβαρός κίνδυνος κάποιου τραυματισμού, αφού τις περισσότερες φορές βρίσκονται σε πολύ κακή κατάσταση, με τα πατώματα σάπια, τους σοβάδες να έχουν καταπέσει, τις στέγες να έχουν σε κάποιο ποσοστό καταρρεύσει, και τις σκάλες να κρέμονται κυριολεκτικά στον αέρα... Όπως υπάρχουν και άλλοι πιο δύσκολα αντιληπτοί κίνδυνοι, όπως ο αμίαντος, η έκθεση και εισπνοή του οποίου μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας.Υπάρχει όμως κάτι υποβλητικό σ’ αυτή την εικόνα. Ίσως αυτή η αίσθηση πως γινόμαστε για λίγο «εισβολείς» σ’ έναν «απαγορευμένο» χώρο, και κλέβουμε ματιές από έναν άλλο, μυστικό –έστω και δυστοπικό- κόσμο να είναι αυτό που μας έλκει. (Αυτό είναι και η σημαντικότερη αντίθεση νομίζω με την έρευνα του «παραφυσικού», αφού στην περίπτωση της αστικής εξερεύνησης, κατά μία έννοια, τα «φαντάσματα» στο χώρο είμαστε εμείς...) Υπάρχει μια παράξενη γοητεία στην εικόνα των ερειπωμένων αυτών κτισμάτων, που έστω και πληγωμένα, εξακολουθούν να επιβιώνουν μέσα στο χρόνο, και με αυτό τον τρόπο, γίνονται χρονομηχανές που μας ταξιδεύουν σε μια μακρινή εποχή που μοιάζει παρά-ξενη και πολύ μακρινή από τη δική μας. Αυτό μπορεί εύκολα να γίνει αντιληπτό και μέσα από την τέχνη, όπως για παράδειγμα την φωτογραφία, αφού η εγκατάλειψη κι η παρακμή που αποπνέουν αυτοί οι χώροι κι η αντίθεσή τους με τις φόρμες της σημερινής εποχής, πολλές φορές αποτελούν πηγή έμπνευσης. Άλλωστε ως δείγματα ρυθμών μιας άλλης εποχής, τα κτίσματα αυτά συχνά έχουν και ιδιαίτερη αρχιτεκτονική αξία.
Ειδικά τα τελευταία δύο χρόνια, πολλές από τις εξορμήσεις μας σε χώρους που παρουσιάζουν τέτοιο ενδιαφέρον, έχουν γίνει σε συνεργασία με την ομάδα Timetravel.gr, αντικείμενο της οποίας αποτελεί αποκλειστικά η αστική εξερεύνηση, και υπάρχει αρκετό υλικό από τις εξορμήσεις μας αυτές...(–ένα πιλοτικό επεισόδιο από την εξερεύνηση ιστορικών κτηρίων στη λουτρόπολη των Καμένων Βούρλων, μπορεί κανείς να δει εδώ... http://jonathan-brights-urban-tales.blogspot.gr/2016/03/blog-post.html, ενώ πλούσιο φωτογραφικό υλικό από άλλες εξορμήσεις υπάρχει δημοσιευμένο στη σελίδα της ομάδας http://timetravel.gr/ )
Πάντως ακόμα και μέσα από αυτή τη συνεργασία, ο δικός μας ιδιαίτερος ρόλος με τη Μαρία -που συμμετέχουμε ως ομάδα Urban Tales-, είναι κυρίως η παρουσίαση και μια πρώτη σύντομη διερεύνηση των θρύλων που τυχόν συνοδεύουν τον χώρο που επισκεπτόμαστε, κρατώντας έτσι κι ένα συνδετικό νήμα με το χώρο του «παραφυσικού». Άλλωστε (για να θυμηθώ και την εισαγωγική μου παρουσίαση σε μια φωτογραφική έκθεση που είχαμε κάνει πέρυσι με τη Μαρία), εκτός από «στοιχειωτικοί» που λόγω του παρουσιαστικού τους μπορούν να χαρακτηριστούν, πολλοί απ’ αυτούς τους χώρους συχνά έχουν και τη φήμη του «στοιχειωμένοι»...
8) Σήμερα έχουν ξεπηδήσει διάφορες ομάδες που ερευνούν το Παραφυσικό στην Ελλάδα, άλλες μικρότερες άλλες όχι. Υπάρχει ανταγωνισμός τελικά ποιος βρήκε το καλύτερο εύρημα; Υπάρχει παρασκήνιο στο χώρο του μυστήριου στην Ελλάδα; Εσύ τι έχεις καταλάβει από τη δική σου εμπειρία;
Λοιπόν, δε θα αποφύγω την ερώτηση διπλωματικά, θα σου απαντήσω ευθέως, έστω και με τον κίνδυνο κάποια απ' αυτά που θα πω να στεναχωρήσουν ορισμένους.
Όπως ξέρεις, έχω συμμετάσχει ως καλεσμένος σε επεισόδια αρκετών απ’ αυτές τις ομάδες (όπως των Haunted Tube, Greek Paranormal Society, The Afterdark Project), έχοντας γενικά τη θέληση να βοηθήσω τα νέα παιδιά, μοιραζόμενος μαζί τους ιδιαίτερες γνώσεις για κάποιο συγκεκριμένο θέμα, τυχόν ενδιαφέροντα ευρήματα από δικές μου έρευνες, και οτιδήποτε γενικά μου έχει ζητηθεί. Με κάποιες απ' αυτές τις ομάδες έχουμε επίσης συνεργαστεί και σε έρευνες - όπως με την Greek Paranormal Society στο 'Open ghost hunting' που πραγματοποίησαν στα Λεχώνια, ή με την ομάδα Haunted Tube, σε ένα ειδικό επεισόδιο που γυρίσαμε από κοινού (Haunted Tube & Urban Tales), τον περασμένο Οκτώβρη, με αφορμή τη γιορτή του Halloween. Επίσης, με τον Αντώνη Σκαραμαγκά (νυν μέλος της Haunted Tube), έχουμε ταξιδέψει μαζί σε αρκετά μέρη και στο εξωτερικό, είτε στα πλαίσια του πρότζεκτ, Urban Tales, με τον Αντώνη σ’ αυτά τα ταξίδια να έχει αναλάβει την βιντεοσκόπηση των ερευνών μας, είτε σε συνεργασία με την Timetravel, της οποίας επίσης αποτελεί μέλος.
Γνωρίζοντας λοιπόν πολλά απ’ αυτά τα παιδιά προσωπικά και παρακολουθώντας το έργο τους μερικές φορές κι από κοντά, νομίζω πως έχω κάποια αρκετά ξεκάθαρη άποψη, την οποία ενίοτε έχω συζητήσει και μαζί τους, κριτικάροντας ορισμένες φορές το αποτέλεσμα κι επισημαίνοντας τα σημεία στα οποία κατά την εκτίμησή μου θα έπρεπε να βελτιωθεί, κλπ...
Παρασκήνιο σίγουρα υπάρχει, και νομίζω πως είναι λογικό να συμβαίνει αυτό. Δεν είναι απαραίτητο να δημοσιοποιούνται όλα όσα συμβαίνουν μέσα σε μια ομάδα που αποτελείται από άτομα, το καθένα απ’ τα οποία έχει τη δική του ιδιοσυγκρασία και προσωπικότητα... Όσον αφορά τον ανταγωνισμό μεταξύ ομάδων πιστεύω πως κι αυτός υπάρχει, είτε αυτό είναι κάτι που τα ίδια τα παιδιά επιδιώκουν συνειδητά, είτε όχι. Και δε νομίζω πως έχει να κάνει με το ποιός βρήκε το καλύτερο εύρημα, γιατί θεωρώ πως ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζεται η έρευνα σ' αυτούς τους χώρους από όλες αυτές τις ομάδες (μικρότερες και όχι), κρίνοντας τουλάχιστον από τα δείγματα που έχουμε δει, μέχρι σήμερα έχει αποδόσει ελάχιστα αξιόλογα «ευρήματα» με πραγματικό ενδιαφέρον... Εννοείται πως δεν θεωρώ ότι μπορούν να λογιστούν ως «ευρήματα», οι...«νεράιδες» τύπου tinker bell, που περνούν αστραπιαία μπροστά από την κάμερα, τα αιωρούμενα σωματίδια σκόνης, οι απλοί θόρυβοι που ερμηνεύονται ως καταγραφές φωνών που βγάζουν νόημα, ή ακόμα και τα...ειδικά εφέ, που κάποιες φορές έχουμε δει να χρησιμοποιούνται.
Μπορεί να ακούγομαι κάπως επικριτικός, αλλά λέγοντας αυτά δεν προσπαθώ να απαξιώσω συνολικά το έργο των ομάδων. Τα επεισόδια που η κάθε μια ομάδα έχει δημοσιοποιήσει και έχει μοιραστεί με το κοινό, με πολύ μικρό, ή μηδενικό κέρδος, μπορεί τεχνικά να είναι αρκετά καλογυρισμένα, να έχουν κάποιες αξιόλογες πτυχές (π.χ. πολύ καλή φωτογραφία, σκηνοθεσία, μοντάζ, κλπ), και γενικά να παρακολουθούνται ευχάριστα, ικανοποιώντας σε μικρό ή μεγάλο βαθμό τις προσδοκίες και τις απαιτήσεις του κοινού στο οποίο απευθύνονται. Απλά δε νομίζω ότι έχουν προσφέρει κάτι σημαντικό στον τομέα της έρευνας του «παραφυσικού», για την οποία με ρωτούσες πριν.
Και αυτό δεν αφορά μόνο τις ομάδες εδώ. Η αλήθεια είναι πως ούτε οι ανάλογες ξένες τηλεοπτικές παραγωγές στις οποίες έχουν στηριχτεί αυτές οι ομάδες, ακολουθώντας τις από μικρό ως μεγάλο βαθμό ως πρότυπα, έχουν προσφέρει κάτι σημαντικό στην έρευνα. Αυτό που έχουν πετύχει είναι απλά να δημιουργήσουν ένα μεγάλο φανατικό κοινό, και να προκαλέσουν ένα κύμα φιλόδοξων «εξερευνητών» χώρων που παρουσιάζονται ως «στοιχειωμένοι», και που μπορεί πράγματι να παρουσιάζουν κάποιο ενδιαφέρον. Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι σειρές αυτές είναι σόου, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό... Μερικές φορές νομίζω πως η όλη προσέγγιση του σημερινού ‘ghost-hunting’ μοιάζει περισσότερο με παιχνίδι περιπέτειας... Όπως στο paintball, για παράδειγμα, που καμιά φορά παίζουν άλλες ομάδες στους ίδιους εγκαταλελειμμένους χώρους, έτσι κι εδώ βλέπουμε παρέες να παίζουν το κρυφτό με τα «φαντάσματα», που η εκάστοτε ομάδα προσπαθεί να ξετρυπώσει στηριζόμενη σε διάφορα όπλα - αμφιβόλου χρησιμότητας, εργαλεία και ηλεκτρονικά γκατζετάκια, που δεν έχουν καν κατασκευαστεί για «κυνήγι φαντασμάτων»... Κι αυτό, (-και το ξαναλέω, η παρατήρησή μου ισχύει και για γνωστές ομάδες του εξωτερικού-) χωρίς -κάποια τουλάχιστον από τα μέλη αυτών των ομάδων- να έχουν καν ποτέ προβληματιστεί για το τι είναι «φάντασμα»...
Λοιπόν, μην παραξενευτείς καθόλου αν στο πολύ κοντινό μέλλον δούμε αυτήν την τάση που έχει καλλιεργηθεί μέσα από τη σύγχρονη κουλτούρα του ‘ghost-hunting’ να εκτονώνεται σε εφαρμογές augmented reality, που απλά θα κυνηγούν «φαντάσματα», αντί για pokemon...
Για να γυρίσουμε λοιπόν στην κατάσταση εδώ, όπως ακριβώς συμβαίνει και έξω, ανταγωνισμός υπάρχει και έχει να κάνει κυρίως με το ότι οι ομάδες αυτές απευθύνονται σε ένα συγκεκριμένο κοινό, το οποίο προσπαθούν να κερδίσουν προβάλλοντας τη δική τους οπτική, που σε ορισμένες περιπτώσεις φαίνεται διαμετρικά αντίθετη από εκείνην μιας άλλης ομάδας... Εκεί ο ανταγωνισμός είναι αναπόφευκτα εντονότερος και έχει διχάσει το κοινό, σ’ εκείνους που πιστεύουν, κι εκείνους δεν πιστεύουν. Ίσως να μην είναι βέβαια το ίδιο εμφανής και έντονος ανάμεσα σε όλες τις ομάδες (-για την ομάδα του Codex Cultus, η άποψή μου δεν θα μπορούσε να είναι τελείως αντικειμενική, αφού δεν έχω ανάλογη προσωπική εμπειρία μαζί της), και ίσως να μην είναι πάντα κάτι κακό, αφού υποχρεώνει τις ομάδες να προσπαθούν να βελτιώσουν το παραγόμενο αποτέλεσμα.
Το άσχημο είναι όταν, προκειμένου να συμβεί αυτό χρησιμοποιούνται αθέμιτες πρακτικές και τεχνάσματα... Κι εδώ δεν αναφέρομαι μόνο στην συνηθισμένη υπερμεγένθυση της αξίας των παρουσιαζόμενων καταγεγραμένων «στοιχείων», που μπορεί να μη σημαίνουν και τίποτα, αλλά φυσικά και στα «ειδικά εφέ» που λέγαμε πριν, όταν χρησιμοποιούνται για την παρασκευή εντυπωσιακών «ευρήματων», ή στην παρουσίαση πλασματικών στοιχείων για την υποστήριξη της προβαλλόμενης άποψης, ακόμα κι όταν αυτή εκφράζει μια περισσότερο σκεπτικιστική σκοπιά... Όλα αυτά ενδεχομένως να μπορούν να γίνουν αποδεκτά στα πλαίσια ενός σόου, αλλά δεν έχουν τίποτα καλό να δώσουν στο χώρο του «παραφυσικού» - αντίθετα νομίζω πως μειώνουν γενικά την αξιοπιστία του, και μάλλον προκαλούν σύγχυση στους νεαρούς θεατές του έργου τους, που νομίζω πως αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό των φίλων των ομάδων...
9) Πιστεύεις ότι ο κόσμος έχει παρεξηγήσει πολλά γύρω από το παραφυσικό ;
Σίγουρα όλοι έχουμε παραξηγήσει πολλά γύρω απ' το «παραφυσικό». Και το πρώτο απ' όλα, αυτό που έλεγα νωρίτερα, πως το «παραφυσικό» στ' αλήθεια δεν υπάρχει. Τα πάντα στον κόσμο που ζούμε είναι φυσικά (είτε μιλάμε για αέρια των βάλτων, είτε για «φαντάσματα» και πνεύματα), και ο διαχωρισμός γίνεται καθαρά με βάση την ανθρώπινη αντίληψη, που όπως είπαμε πάντα περνάει μέσα από την τοπική κουλτούρα και τα δεδομένα της κάθε εποχής...
Από κει και πέρα, αν πραγματικά θέλει κανείς να ερευνήσει το άγνωστο, τότε θα πρέπει να λάβει και τα απαραίτητα εφόδια. Και δεν εννοώ να φορτωθεί με έναν μετρητή evp, ένα ψηφιακό κασσετόφωνο, ένα spirit box και να βγεί με ένα φακό στο κεφάλι να κυνηγάει φαντάσματα στο σκοτάδι... Αυτό ίσως είναι αρκετό για να τον κάνει «ερευνητή», αλλά σίγουρα όχι, σοβαρό ερευνητή... Για να έχει την απαραίτητη βαρύτητα ο τίτλος, θα πρέπει το άτομο να έχει συγκροτημένη προσωπικότητα, αλλά και το απαραίτητο υπόβαθρο... Να έχει πρώτα μελετήσει τις σχετικές παραδόσεις, την παγκόσμια σχετική βιβλιογραφία, κι όχι μόνο τις συχνά αναξιόπιστες πληροφορίες που μπορεί κανείς να βρει στο διαδίκτυο, (που πολλοί βλέπω να αναπαράγουν με μεγάλη ευκολία στα blogs...). Πρέπει να γνωρίσει την ιστορία της έρευνας στο χώρο, τις θεωρίες που έχουν προταθεί, το έργο παλαιότερων ερευνητών, να δει άλλες οπτικές, γιατί αυτό θα τον βοηθήσει ν’ αρχίσει να βλέπει σφαιρικότερα και βαθύτερα, και να μην αρκείται στο να επαναλαμβάνει τις τυποποιημένες, (και αμφιβόλου εγκυρότητας), πρακτικές που επιτάσσει η σύγχρονη κουλτούρα του ghost hunting, που με την ίδια ευκολία μπορεί μετά να επαναλάβει κι ένα παιδί 15 χρονών – κάτι που άλλωστε, συχνά συμβαίνει, με αποτέλεσμα να βλέπουμε νεανικές ομάδες, να προσπαθούν να μιμηθούν άλλες ομάδες, που με τη σειρά τους προσπαθούν να μιμηθούν ξένες ομάδες, που απλά προβάλλουν ένα τηλεοπτικό σόου...
Οι φιλόδοξοι «ερευνητές» λοιπόν πρέπει να καταλάβουν πως ένα μεγάλο μέρος της έρευνας του «παραφυσικού», ίσως το μεγαλύτερο, γίνεται στο σπίτι, μέσα από τη μελέτη. (-όχι την Ελεονώρα, που μας είχε φιλοξενήσει πριν λίγους μήνες στην εκπομπή της...)
10) Πόσο σε έχουν επηρεάσει σαν άνθρωπο αυτού του είδους οι μυσταγωγικές αναζητήσεις και έρευνες; Κούραση σίγουρα υπάρχει, κορεσμός όμως; Τι να περιμένει το κοινό από εσένα στο μέλλον; Ποια είναι τα σχέδιά σου;
Μέσα στα πλαίσια της γενικότερης αναζήτησης, πιστεύω πως τέτοιες έρευνες έχουν βοηθήσει σημαντικά στη διεύρυνση του αντιληπτικού μου πεδίου, κάτι που πιστεύω πως με έχει βοηθήσει στο να έχω μια πιο αντικειμενική οπτική. Οι πλούσιες, και μερικές φορές σπάνιες εμπειρίες που συνοδεύουν αυτήν την διαρκή αναζήτηση, προσθέτουν σημαντικά στοιχεία στην προσωπικότητα και βοηθούν γενικότερα στη ζωή, ενισχύουν την αμυντική δύναμη και ενισχύουν τις ικανότητες διαχείρισης ακραίων καταστάσεων. Επιπλέον, η εκπλήρωση στόχων αφήνει πάντα στο τέλος μια όμορφη γεύση, είναι από μόνη της μια επιβράβευση, αρκετά αναζωογονητική. Η αναζήτηση δεν με έχει κουράσει. Η αίσθηση της κόπωσης ίσως κάποιες φορές υπάρχει εξαιτίας των παροδικών καθυστερήσεων που μερικές φορές αναπόφευκτα προκύπτουν στην προσπάθεια διατήρησης της απαραίτητης ισορροπίας στη ζωή, που άλλωστε είναι γεμάτη κι από άλλες χρονοβόρες υποχρεώσεις... Φυσικά και κορεσμός δεν υπάρχει, όσο εξακολουθούν να υπάρχουν στόχοι, όσο εξακολουθεί να υπάρχει μυστήριο... Είναι αυτονόητο πως θα ήθελα να είχα περισσότερο χρόνο για να αφιερώσω σ’όλα αυτά, τόσο στην έρευνα όσο και στην αξιοποίηση όλων αυτών των στοιχείων και δεδομένων που έχουν προκύψει κατά τη διάρκεια αυτών των ερευνών. Υπάρχει ένα πολύ πλούσιο συσσωρευμένο υλικό, που νομίζω πως είναι αρκετά ενδιαφέρον, κι έχει να προσφέρει κάτι στο χώρο. Ελπίζω να καταφέρω να το οργανώσω και να το διαχειριστώ με τον καλύτερο τρόπο, ώστε να το αξιοποιήσω σωστά και με την καταλληλότερη μορφή, να μπορέσω να το μοιραστώ με τον κόσμο.
Ευχαριστώ πολύ τον Jonathan Bright για το χρόνο που αφιέρωσε να μας απαντήσει. Ομολογουμένως μία απολαυστική συνέντευξη στην οποία θίχτηκαν θέματα τα οποία θα συζητηθούν.